به گزارش تحریریه، بودجه 1400 اخیرا در مجلس شورای اسلامی تصویب شد و بر اساس منابع 910هزار میلیارد تومانی این بودجه جزئیات مصارف بودجه از جمله میزان افزایش حقوق کارمندان و سقف بودجه و اعتبارات عمرانی مشخص شد. بودجه کشور به عنوان  سند حکم رانی  مالی بر حوزه های مختلف اقتصادی اثرات خاص خود را به همراه دارد. یعنی هرچه قدر با کسری بیشتری مواجه باشیم سیاست گذار مجبور میشود از هزینه‌های عمرانی به سمت هزینه  های جاری متمرکز باشد.  از این حیث فضای تولید و کسب و کار کشور نیز مستثنی نیست و ممکن است با آسیبهای جدی مواجه شود. امیر رضا واعظ آشتیانی معتقد است، دولت کشو را گران اداره میکند و همین موضوع در سنوات اخیر یک ناترازی جدی در بودجه ایجاد کرده است. مجلس نیز میتوانست نسبت به بحث تولید و حمایت از بنگاههای اقتصادی جهت گیری دقیقتری داشته باشد و از این مسیر برای خروج از رکود احتمالی در سال 1400 پیش بینی لازم را انجام دهند.

 در سال جاری بنگاه‌های تولیدی به دلیل شیوع کرونا به صورت جدی درگیر چالش رکود بودند البته انتظار می رود که سال 1400 مقداری از این فضای پر چالش عبور کنیم، از طرف دیگر هم انتخابات ریاست جمهوری را در پیش داریم و از سوی دیگر بحث تداوم تحریمها را نیز باید در نظر داشت.  با توجه به اینکه اخیرا بودجه در مجلس تصویب شده است اثرات بودجه سنواتی بر مقوله تولید را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

واعظ آشتیانی: آن چیزی که مسلم است و همه نسبت به آن اذعان دارند این است که  هر چه تولید هدفمند منطقی تر با برنامه تر باشد ما می توانیم به شکوفایی اقتصادی با توجه به هدف گذاری اسناد بالادستی کشور امیدوارتر باشیم.

نکته مهمتر اینکه هر چهقدر نگاه و جهت گیری کلی به سمت حمایت از  تولید باشد، در عمل اشتغال را پایدار تر می کنیم و در عین حال این جهت گیری کاهش چالش هایی از جمله ناهنجاری های اجتماعی را هم به همراه خواهد داشت. لذا نکته مهمتر اینکه اگر ما به درستی به مقوله تولید بپردازیم می‌توانیم با یک برنامه هدفمند، اهداف اقتصاد مقاومتی که همواره مورد تاکید مقام معظم رهبری است را پیاده کنیم.

هر چند که متاسفانه متولیان دولتی اقتصادمقاومتی که فرماندهی آن بر عهده معاون اول رئیس جمهور بود تا امروز یک گزارش از ایشان  در خصوص اقتصاد مقاومتی نشنیدم و نه دیدیم. از سوی دیگر اعتقادم این است که مجلس به درستی انگشت روی یک سری از ابهامات و مسائل گذاشت. ما نگاه می کنیم، می بینیم که  بودجه 1400 به اعتقاد برخی از کارشناسان با افزایش 45 درصدی هزینه‌ها در مقایسه با بودجه سال 99، رو به رو شده است که همین یک مقوله نشان دهنده این واقعیت است که دولت در سال 99 اصلا به تولید نپرداخته است و این 45 درصد را هم وقتی ما بررسی می‌کنیم و مطالعه می کنیم می بینیم که بیشتر تهاتر بدهی ها و مطالبات مربوط به سازمانها و بانک های تخصصی است. بیشتر دست به دست کردن در بین دستگاههای دولتی است و این هیچ افتخاری برای تولید صنعت کشور نمی تواند باشد.

سوالی که مطرح است اینکه در بودجه 1400 در ارتباط با نوسازی صنایع چه پیش بینیهایی شده است؟
واعظ اشتیانی: بنده سوالم از کسانی که بودجه 1400 را تصویب کردند به خصوص در بخش صنعت و تولید این است که جایگاه نوسازی صنایع کجا دیده شد؟ ما به یاد داریم که در سال 97 وزیر وقت صنایع مدعی شد که تا 13 هزار میلیارد تومان برای نوسازی صنایع اختصاص دادیم در صورتی که چنین عددی  واقعی نبود چرا که هیچ گزارشی در این خصوص  نداریم.

یک نکته کلیدی اینکه، نزدیک به 65 درصد یا 70 درصد صنایع کشور ما نیازمند به نوسازی هستند توجه کنید که اگر می خواهیم اقتصاد مقاومتی را محقق کنیم، تولید را داشته باشیم خودکفایی داشته باشیم محصول با کیفیت هم داشته باشیم نیازمند به نوسازی صنایعمان هستیم. یعنی وقتی ارقام را نگاه می کنیم ما اصلا تحت عنوان نوسازی صنایع به طور جد نداریم!

اگر بناست ما در سال 1400 به تولید توجه بکنیم مهمتر از نوسازی صنایع امهال بدهی های صنایع است. عمده صنایع کشور بدهکار بانکی هستند در ارتباط با این امهال بدهی آنها چه تدابیری اندیشیده شده است؟ بله! برخی از شرکت هایی که دولتی هستند امهال برایشان دیده اند برخی شبهه دولتی ها دیده اند حتی خصوصی ها را باز گزینشی عمل کردند در صورتی که اگر قرار بوده که استمهال برای برخی از صنایع در نظر بگیرند باید شاخص تعریف می کردند که چند درصد مربوط به کدام صنایع است و کدام صنایع نیازمند به حمایت از دیدی که اشاره شد دارند. باید موارد مثل اینکه یک بنگاه چه میزان پرسنل دارد؟ چه میزان صادرات دارد؟ یا به عنوان سوال دیگر اینکه این صنایع چه میزان سرمایه گذاری دارد؟ این  شاخصها برایشان تعریف می کردند نه اینکه یک عده از صنعتگران ما همچنان مشکلات اقتصادی داشته باشند!

 مجلس در زمینه حمایت از تولید در برهه تصویب بودجه سال 1400، چه عمکلردی داشت؟

واعظ آشتیانی: مجلس در زمان تصویب بودجه بایدبه موضوع امهال بدهی ها توجهی جدی تری میکرد. چرا که صنایع ما کلا بدهکار وام بانکی هستند.  من اعتقادم این است که کمیسیون صنایع مجلس حق تولید و حق صنایع را به خوبی ادا نکرده است. حتی ادعا دارند که اصلاحاتی در بودجه مربوط به صنعت داشتند و حتی مدعی این هستند که معدن ظرفیت بسیار خوبی است. بله! همه می دانند که معدن ظرفیت خوبی است اما مشروط به اینکه معدن مثل نفت خام نفروخته نشود. معدن زمانی برای ما بهره وری دارد، زمانی برای ما کارآمدی دارد که ما بتوانیم از آن استفاده بهینه کنیم و محصولاتمان را از مواد معدن به صورت کاربردی استفاده کنیم و خام فروشی نکنیم و الان مشکل معدن ما خام فروشی آن است و این جزو افتخارات محسوب نمی شود.

قرار بود یک مالیاتی بر خام فروشی بگذارند این به نتیجه رسید یا خیر؟

واعظ آشتیانی: نه! اتفاقا یکی از مسائلی که مبهم بود همین موضوع بود. مبهم ماند واقعا در ارتباط با معدن چه کردند؟ ما مقوله بهره وری و بروزرسانی ماشین آلات و امکانات فرآوری در بخش صنعت معدن را جدی نگرفتیم اتفاقا یکی از مواردی که باید کمیسیون صنایع در بودجه پیش بینی می کرد راجع به چالشهای معدن این بود که تکنولوژی روز را برای فرآوری محصولات معدن  را فراهم بکنند که این مهم انجام شود.

اینکه فقط شعاری بگوییم معدن ظرفیت خوبی دارد، این مشکل و گره‌ای را از معدن باز نمی کند. بله همه واقف هستیم معدن ظرفیت بسیار خوبی است می تواند جایگزین نفت بشود به طور جد و ما نفت را هر چه بیشتر بتوانیم از آن فرآوری داشته باشیم سود بیشتری خواهیم داشت.

معادن هم جزو صنایع مهم و استراتژیک محسوب می شوند، باید این موضوع جدی گرفته بشود و به آن توجه شود. نوسازی صنایع هم افزایش بهره وری را به همراه دارد، هم تراز تجاری و صادرات را تقویت میکند ، هم خودکفایی را  در پی دارد و هم به دنبال این موارد محقق کردن اقتصاد مقاومتی دور از ذهن نخواهد بود. از طرف دیگر پایداری نیروی انسانی و ... را هم در پی دارد. اگر نوسازی صنایع را جدی نگیریم این میزان درصدی هم که باقی مانده است جزو صنایع فرسوده ما خواهند شد و آن زمان هزینه های بسیار گزافی را روی دست کشور خواهد گذاشت.

بخش دوم بحث، با توجه به اینکه این موضوع بودجه یکی از مولفه‌هایی است که بر کلیت فضای اقتصادی اثرگذار است. به نظر شما سال 1400 وضعیت کلان اقتصاد به چه سمت و سویی خواهد رفت؟

واعظ آشتیانی: من تصورم این است که  این دولت که  4، 5 ماه را در سال جدید تجربه خواهد کرد فضا کمی به سمت رکود میل خواهد کرد دولت بعد هم قطعا تا بخواهد به سرانجام برسد ما دچار کسری بودجه خواهیم بود.  کسری بودجه جدی  خواهیم داشت چراکه دولت مستقر  کشور را گران اداره می کند و از سویی دیگر بخشی از هزینه هایی که به کشور تحمیل میشود از جیب مردم تامین  می شود و این روشها سبد اقتصادی مردم را تضییع می کند. البته این بودجه میراثی است برای دولت آینده.

 پس این گران اداره کردن به خاطر هزینه‌های جاری است یا به خاطر هزینه‌های عمرانی، به نظر میرسد منظور شما هزینه های جاری باشد...

واعظ اشتیانی :هزینه های عمرانی که اجتناب ناپذیر باید باشد  و اتفاقا برای رشد سطح تولید بودجه های عمرانی در بودجه باید تقویت میشد. این در حالی است که نسبت به پروژه های نیمه کاره، منابع عمرانی کشور به شدت محدود لحاظ شده است.

گفتگو: علیرضا رحیمی نژاد

پایان/